6 Eylül 2017 Çarşamba

İskandinav Mutluluğu (1/3) İsveç (2014)


Scandimania – Sweden (E1/3) 2014
Toplamda 3 bölüm. Channel 4 yapımı bir gezi programı. Hugh Fearnley-Whittingstall sunuyor. Bir araştırmaya göre dünyanın en mutlu insanlarının İskandinav ülkelerinde yaşadığı tespit edilince bu başarının altında yatan kültürel kodlar yerinde gezip görülerek olabildiğince ekrana taşınmaya çalışılmış. Süresi 45 dakika civarı. Gezi programı olarak seyrettiğim için beğendim, diğerlerinin notlarını da aktaracağım.  

Tadımlık İskandinav kültürü yolculuğumuzun ilk bölümü. İkinci bölümün (Danimarka)  notlarını daha önce paylaşmıştım. Mutfaktan endüstriye kısa kısa İsveç'te yaşama dair görüntüler. 


NOTLAR
Geleneksel olarak pickled herring, smorgasbord (şmorgısbord) ve meatballs yemeye bayılıyorlar
Stockholm – historic architecture and waterways

New Nordic Cuisine. Gastronomic revolution.
İnnovative plates based on seasonal produce and foraged ingredients
Niklas Ekstedt’İn restoranı. Herşeyi odun ateşinde yapıyor. “Its something with fire and human beings, going long long back”

Cast-iron fire pit of 300 year old Swedish designs.Niklas Ekstedt
Three chimney hot and cold smoker
Scallops (deniz tarağı) hafif kızartılıp samana atılıyor. The scallops are finally served with smoked musselsand griddles squid, and a chard leek puree.









Smoking chimneys (Tütsü)





Samanda pişmiş deniz tarağı


ABBA
1970ler. ABBA. Müze.
1974 Eurovision winner
Nearly 400 million records sold
2013te açılmış müze.
Compilation tape
Bjorn Ulvaeus
Modesty and restraint: Lagom kavramı Just enough, no excess.












Bjorn Ulvaeus (ABBA)

Natural beauty and wild spaces
North. Elk Hunting (Sığın, taç boynuzlu geyik, Kuzeye has). Favorite sports. Umea, the hunting heartland of Sweden. Bizdeki halı saha kültürü gibi çok yaygınmış. 
Research reading before the visit
Hunting cultures differ all around the world.

Elkhound
All Swedes have a right to roam, Allemannsretten: gives access to both pulic and private land to all Swedes, provided they respect livestock and cause no damage.

Gathering wild berries is also very popular.

“Lighting a fire masks our scent as well as keeping us warm” ?

Köpeklerini tracker (GPS) ile takip ediyorlar. Birkaç yıldır tek elk vuramamış olanlar var. Vurmaktan çok yabani yaşam tadı için demek ki. Tüm avcılar alanı paylaşıyor ve köpeğin ek kovalayarak kendi alanlarıan getirmesini bekliyor.

3 yaşında bir male elk vurdu avcılardan biri. Mide içeriği eti kontamine etmeden gutting gerçekleştiriliyor.

Her avcı grubu allocated a fixed number of elk for each hunting season. Sıkı bir kontrol var.
Begging bowl

Liver’ı finely chopped sage ve flour ile yaptı.
Yuvarlak ekmek üzeri elma, berries

Normalde liver hunting dogs’a veriliyor. “Damning with faint praise”: fena değilmiş falan diyerek aslında beğenmediğini kibarca belli etmek

Culinary (cull’dan mı geliyor acaba?)
Post-hunting traidition. Crack open a tin of fermented herrings. Sour fish. Smelly. Ötü br kokusu var.










GPS ile köpek takibi









Geleneksel sour fish



Outdoor tub
Sweden is the great industrial innovator of Scandinavia. Gothenburg is Sweden’s industrial heartland. Home to many famous Swedish brands.

5-6 saatte monte edilen flat pack houses. Boklok. IKEA partnership.  Two moduels for a single apartment. 70.000 sterlin. Gaz, elektrik, su bağlantısı tek bir bölmeden hemen yapılıyor. Lagom felsefesinin bir yansıması.    

Volvo: super reliable, safe but a little bit dull.
800 cars a day production

The 3-point seat-belt the most significant safety feature of all time, was invented by Volvo in 1959. They realised that it was incredibly important that instead of patenting it and profting from it, they gave it to the rest of the auto industry. An extraordinary act of industrial generosity. Through doing that, they undoubtedly saved millions of lives. It hasn’t stopped there. A few years ago Volvo announced a corporate ambition that by 2020 no one will die in one of their cars.


Outdoor Tub

















Volvo






Strong Welfare State
Anne ve babalara çocukları olunca uzun ücretli izinler var. “Latte papas”. Stay at home dads. Either parent is paid 80% of their salary for up to 16 months.

Tüm olumlu ortama rağmen wealth inequality hızla artıyor.
Modesty ve equality eskisi kadar güçlü değil diyor. Zenginleşen kesimde bozulma varmış. Tabii bizimkiler kıyaslanacak bir durum değil bu.

Solsidan dizisi çerçevesinde bu konu tartışıldı. Ben de birkaç bölüm seyretmiştim. Welcome to Scandinavia’daki kadın oynuyor. Josephine Bornebusch.  About an aspirational middle class. Nouveau riche bir çiftin yanına taşınıyorlar. Her hafta 2 milyon Swede izliyormuş.

Cast and crew
Yaşanan bir evde çekiliyor. Akşam ev sahipleri yaşıyormuş. Statüyle kafayı bozmuş bir kadını oynuyor.

Felix Herngren (Solsidan creator): “1980 öncesi 3-4 tane zengin vardı. Şimdi binlerce var. Solsidan’da yaşıyor çoğu. İnsanlar zenginlerin problemlerini seyretmekten keyif alıyor. “

Bir yandan da increasing inequality ve immigration konuları çok tartışılıyor. 2013 riots. İsveç için uzun zaman görülmemiş gösteriler. Bir haftaya yakın sürüyor. Polisin bir semt sakinini tartışmalı şekilde öldürmesiyle alevleniyor.




Latte papas



Josephine Bornebusch


Felix Herngren

Solsidan


Husby semti.
Melody Farshin. Ebeveynleri 25 yıl önce İran’dan gelmiş.
İsveç’te nüfusun %15’i başka ülke doğumlu. Açıklar aslında. İşsizlik göçmenler arasında daha yaygın.  "Bir İsveçli gibi herşeyi yapabiliyorum ama I will always be looked down."
Tüm nefret suçlarının %72’si racism ya da xenophobia  motivasyonuyla oluyormuş İsveç'te. Aslında göçmenlerin de yüzde yüz kabul beklemesi mantıklı değil bence. 

Alkol Satışı
Systembolaget diyorlar içki  dükkanlarına. Devletin. Bu şekilde kontrol altına alma yoluan gitmişler. 19 yy da çok alkol sorunu varmış ülkede. Daha 1850’de devlet el atmış bu işe. 18’de kapanıyorlar. Hafif bira dışında tüm içkileri bunlar satabiliyor sadece.

Stokholm Takımadaları (Stockholms skärgård). Archipelago of 30.000 islands. Gothernburg'un da takımadaları var mesela. Şef Niklas Ekstedt rehber. Yazlığına davet etti. Yazın bitişi kutlanıyor. Crayfish partisi çok popüler. Dill (dere otu) çıktığı zaman yakalanıyor crayfish (kerevit, tatlı su istakozu). Sezonun geldiği anlaşılıyor. Böyle bir gelenek var. Yemek de dill ile yapılıyor zaten.  Yaz tatilinin sonu İsveç'te crayfish partisiyle kutlanıyor. Bildiğin gazete üzerine döktüler.

Tatlı yok. İçki ve crayfish. Şarkılar eşliğinde. Güzel bir final oldu. 




Melody Farshin




Systembolaget 






Stockholms skärgård

















Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...